۵ دلیل افتادگی و زرد شدن برگ های فیکوس + روش‌های درمان گیاه

کمبود نور؛ کاهش فتوسنتز و ضعف فیکوس

کمبود نور یکی از دلایل اصلی زرد شدن و افتادگی برگهای فیکوس است. این گیاه برای فتوسنتز به نور کافی و غیرمستقیم نیاز دارد. زمانی‌که نور محیط کم باشد، برگ‌ها انرژی لازم برای حفظ رنگ سبز خود را از دست می‌دهند و به‌تدریج زرد می‌شوند. علاوه‌بر این، کمبود نور باعث ضعف برگ‌ها نیز می‌شود و آن‌ها حالت آویزان پیدا می‌کنند. برای درمان افتادگی برگهای فیکوس، به نکته‌های زیر دقت کنید:

• برای درمان افتادگی برگهای فیکوس، آن را در نزدیکی پنجره‌ای پرنور اما دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.
• فاصله‌ای حدود ۲ متر از پنجره جنوبی یا شرقی برای این گیاه مناسب است.
• اگر به‌صورت هفتگی گلدان فیکوس را بچرخانید، همه بخش‌های آن به‌طورمساوی نور می‌گیرند.
• اگر نور طبیعی کافی در محیط وجود ندارد، از چراغ‌های رشد گیاه مانند فلورسنت استفاده کنید.

اگر خانه‌تان نور خوبی دارد، یعنی مهم‌ترین و اصلی‌ترین شرط نگهداری فیکوس را دارید؛ بنابراین با خیال راحت از بین انواع گیاه فیکوس، گزینه‌ای مناسب برای فضای منزل یا محل کارتان انتخاب کنید.

نوسان دما و هوای خشک؛ تهدید گیاه در دمای پایین‌تر از ۱۵ یا بالاتر از ۳۰ درجه

فیکوس به شرایط پایدار محیطی نیاز دارد و تغییر ناگهانی دما یا خشکی هوا، به آن استرس وارد می‌کند. دمای پایین‌تر از ۱۵ درجه یا بالاتر از ۳۰ درجه سانتی‌گراد، به‌ویژه اگر با تغییر ناگهانی همراه باشد، باعث زرد شدن برگ‌ها و افتادگی آن‌ها می‌شود. همچنین در فصل زمستان، خشکی هوا و کمبود رطوبت محیطی نیز برگ‌های فیکوس را زرد و افتاده می‌کنند. برای جلوگیری از زرد شدن برگ فیکوس به موارد زیر دقت کنید:

• دمای محیط را بین ۱۵ تا ۲۶ درجه سانتی‌گراد نگه دارید.
• به‌هیچ‌وجه گیاه را در معرض هوای سرد، جریان مستقیم باد یا وسایل سرمایشی و گرمایشی قرار ندهید؛ این وسایل علاوه‌بر تغییر دما، باعث کاهش شدید رطوبت محیط نیز می‌شوند.
• برای تأمین رطوبت موردنیاز فیکوس، از روش‌هایی مانند مه‌پاشی برگ‌ها، استفاده از دستگاه بخور یا قرار دادن گلدان روی سینی دارای سنگ‌ریزه و آب (ساخت جزیره) استفاده کنید.
• در فصل‌های سرد، با بستن درز پنجره‌ها، جلوی ورود هوای سرد به محیط را بگیرید.

اگر برگ‌های فیکوس به دلیل خشکی یا نوسان دما، زرد یا افتاده شده‌اند؛ با بهبود شرایط محیطی به‌تدریج گیاه به حالت طبیعی برمی‌گردد. از میان انواع فیکوس، گونه لیراتا نسبت به خشکی هوا مقاوم‌تر است؛ بنابراین اگر در محیط خشک زندگی می‌کنید، گل فیکوس لیراتا گزینه‌ای عالی برای زیبایی خانه و محل کار شماست.

زهکشی ضعیف خاک و گلدان؛ تجمع آب و پوسیدگی ریشه فیکوس

فیکوس به خاک و گلدانی با زهکشی مناسب نیاز دارد تا آب اضافی به‌سرعت خارج شود و رطوبت بیش‌ازحد در اطراف ریشه تجمع نکند. اگر آب اضافی در گلدان بماند، به مرور باعث پوسیدگی ریشه‌ها می‌شود. پوسیدگی ریشه‌، توانایی فیکوس برای جذب آب و مواد مغذی را کاهش می‌دهد؛ بنابراین برگ‌های آن زرد و افتاده می‌شوند. راهکارهای رفع مشکل زهکشی ضعیف شامل موارد زیر می‌شوند:

• از گلدانی با چندین سوراخ زهکشی در کف آن استفاده کنید.
• از خاکی استفاده کنید که زهکشی خوبی داشته باشد؛ بهترین ترکیب برای فیکوس شامل خاک باغچه، پرلیت و کوکوپیت می‌شود.
• قبل از اضافه کردن خاک، یک لایه سنگ‌ریزه یا تکه‌های سفال شکسته در کف گلدان قرار دهید. این کار از تجمع آب در بخش‌های پایین گلدان جلوگیری می‌کند.
• اگر ریشه‌ها پوسیده شده‌اند، گیاه را از گلدان خارج کنید؛ ریشه‌های آسیب‌دیده را با قیچی تمیز و ضدعفونی‌شده ببرید و سپس آن را در خاک و گلدان جدید با زهکشی مناسب بکارید.
• آبیاری را فقط زمانی انجام دهید که سطح خاک تا عمق ۳ سانتی‌متری خشک شده باشد.

با ایجاد این تغییرها، ریشه‌های گیاه در محیطی بهتر قرار می‌گیرند و شادابی برگ‌های فیکوس به‌تدریج برمی‌گردند. فیکوس میکروکارپا، ریشه‌هایی فوق‌العاده قوی دارد و نسبت به آبیاری بیش‌ازحد و پوسیدگی ریشه مقاومت بیشتری نشان می‌دهد. گونه مقاوم فیکوس میکروکارپا، مناسب افراد کم‌تجربه در نگهداری از گیاهان است.

آبیاری نامناسب؛ کم‌آبی یا آبیاری بیش‌ازحد

در بیشتر مواقع زرد شدن و افتادگی برگهای فیکوس به دلیل آبیاری بیش‌ازحد یا کم رخ می‌دهد. وقتی فیکوس بیش‌از‌حد آبیاری شود، خاک حالت باتلاقی پیدا می‌کند و آب اضافی در اطراف ریشه‌ها باقی می‌ماند. این شرایط باعث خفگی ریشه‌ها و پوسیدگی آن‌ها می‌شود. در این حالت برای درمان گیاه فیکوس، موارد زیر را رعایت کنید:

• فقط زمانی فیکوس را آبیاری کنید که سطح ۲ تا ۳ سانتی‌متری خاک خشک شده باشد.

• اگر خاک باتلاقی شده است و ریشه‌ها پوسیده‌اند، گیاه را از گلدان خارج کنید، ریشه‌های آسیب‌دیده را هرس کنید و آن را در خاک جدید با زهکشی مناسب بکارید.
• از گلدانی با سوراخ‌های زهکشی کافی استفاده کنید تا آب اضافی به‌راحتی خارج شود.
• مطمئن شوید که آب به همه بخش‌های خاک و ریشه‌ها برسد و از سوراخ‌های زهکشی خارج شود.
• اگر محیط رطوبت کمی دارد آبیاری را افزایش ندهید، بلکه با استفاده از روش‌هایی مثل مه‌پاشی یا ساخت جزیره، رطوبت محیط را بیشتر کنید.
• استفاده از آب با املاح فراوان (مثل آب لوله‌کشی کلردار) یا دمای خیلی سرد به فیکوس آسیب می‌زند. بهتر است از آب ولرم و بدون املاح استفاده کنید.

کمبود آب نیز به اندازه آبیاری بیش‌ازحد به فیکوس آسیب می‌زند. وقتی خاک گیاه برای مدت طولانی خشک می‌ماند، ریشه‌ها آب و مواد مغذی کافی را به برگ‌ها نمی‌رسانند. در نتیجه، برگ‌ها به‌تدریج افتاده و زرد می‌شوند. به‌طورکلی فیکوس به تعادل در آبیاری نیاز دارد و هرگونه افراط یا تفریط به سلامت آن آسیب می‌رساند.

بیماری‌های قارچی و آلودگی به آفات؛ محیط نامناسب و نظافت ناکافی گیاه

بیماری های فیکوس و آلودگی به آفات معمولاً در شرایط نامناسب محیطی، نظافت ناکافی گیاه یا حمله حشرات و قارچ‌ها به‌وجود می‌آیند. بیماری‌های قارچی معمولاً بر اثر آبیاری بیش‌ازحد یا زهکشی ضعیف خاک ایجاد می‌شوند. همچنین آفات (شپشک آردآلود، کنه تارعنکبوتی، شته‌ها و حشرات فلسی) با تغذیه از شیره برگ‌ها، گل شما را خراب می‌کنند. برای درمان فیکوس به موارد زیر دقت کنید:

• علائم قارچی شدن فیکوس را بشناسید؛ زرد شدن، افتادگی، لکه‌های زرد، قهوه‌ای یا سیاه روی برگ‌ها از علائم بیماری‌های قارچی هستند.
• از قارچ‌کش‌هایی مانند اوکسی کلرور مس یا مواد توصیه‌شده توسط کارشناسان گیاه‌پزشکی استفاده کنید.
• علائم آفت فیکوس را بشناسید؛ آفات معمولاً باعث زرد شدن، افتادگی، چسبناک شدن سطح برگ‌ها و ایجاد سوراخ‌های کوچک می‌شوند.
• از آفت‌کش‌هایی مانند روغن چریش یا مالاتیون با مشورت کارشناس استفاده کنید.
• آبیاری را کاهش دهید و زهکشی خاک را بررسی کنید.
• برگ‌ها و ریشه‌های آلوده به قارچ را هرس کنید.
• برگ‌های آلوده به آفت را با دستمال مرطوب یا پنبه آغشته به الکل تمیز کنید.
• فیکوس را از سایر گیاهان دور نگه دارید تا از گسترش آفت جلوگیری شود.

اگر به‌موقع بیماری‌های قارچی و آفات را بشناسید، امکان درمان فیکوس به‌راحتی وجود دارد. البته از میان انواع فیکوس، بنجامین به دلیل برگ‌های کوچک‌تر و مقاوم‌تر، کمتر درگیر مشکلاتی مانند شپشک آردآلود یا کنه تارعنکبوتی می‌شود؛ بنابراین اگر فیکوس بنجامین بخرید، نگرانی چندانی درباره بیماری‌های قارچی و آفت‌ها ندارید.

 حفظ شادابی و پیشگیری از افتادگی برگهای فیکوس با راه‌هایی ساده

زرد شدن و افتادگی برگهای فیکوس، اغلب ناشی از عواملی مانند آبیاری نامناسب، کمبود نور، خشکی محیط، زهکشی ضعیف خاک، تغییر دما و حمله آفات است. این مشکل‌ها سلامت گیاه را به‌خطر می‌اندازند، اما با رعایت نکته‌هایی ساده‌ از آن‌ها جلوگیری کنید. آبیاری متعادل، استفاده از خاک با زهکشی مناسب، تأمین نور غیرمستقیم کافی و حفظ رطوبت محیط از راهکارهای برگرداندن شادابی فیکوس هستند.

اگر به دنبال راه‌کارهایی کامل‌تر برای مراقبت از فیکوس خود هستید، مقاله کامل روش نگهداری گل فیکوس را بخوانید. با خواندن این مقاله، اطلاعات بیشتری درباره شرایط نگهداری ایده‌آل و نکته‌هایی مفید برای تقویت رشد فیکوس به‌دست می‌آورید.